Er is een nieuw experiment waarbij lang liggende zaken doorverwezen worden naar een ‘inloopteam’. Op die manier proberen de rechtbanken hun achterstanden in te lopen. Kritische rechters zeggen dat dit tegen een hoge prijs is.
Achterstanden
Rechtbanken kampen met flinke achterstanden. Alimentatiezaken, scheidingen, zittingen over arbeidsongeschiktheidsuitkeringen, ze blijven allemaal te lang op de plank liggen. De reden is dat er niet voldoende rechters zijn die een uitspraak kunnen doen. Als oplossing hiervoor bedachten de Rechtbankbestuurders een inloopkamer. De ‘standaardzaken’, zoals alimentatiezaken, kunnen daar vlot worden afgehandeld. Sommige rechters vinden echter afgeraffeld een beter woord. Zij zien niets in de inlooploopkamers, en protesteerden bij de Raad voor de Rechtspraak. De Raad besloot toch het experiment voort te zetten.
De inloopkamer is een speciaal team van rechters en juridisch medewerkers in opleiding. Rechtbanken kunnen zaken die al lang op de stapel liggen en waar ze zelf niet aan toekomen naar deze inloopkamer sturen. Deze handelt de zaken met spoed af.
Zaken blijven te lang op de plank liggen
In 8 procent van alle rechtszaken moeten de partijen lang wachten op een uitspraak. In hoger beroepszaken is dat percentage zelfs 30 procent. En door het sluiten van de rechtbanken, vanwege corona, is deze achterstand nog verder opgelopen. Er is een tekort aan personeel, waardoor de werkdruk erg hoog is.
Protest van rechters
De inloopkamer heeft tot groot protest geleid. De centrale ondernemingsraad van de Nederlandse Rechtspraak en de vakvereniging voor rechters (NVvR) hebben hun bezwaren kenbaar gemaakt . De Raad voor de Rechtspraak – het bestuur- heeft deze bezwaren niet meegenomen. Door de weerstand van de rechters weigeren verschillende rechtbanken tot de dag van vandaag nog om zaken over te dragen aan de inloopkamer.
Tunnelvisie en uitspraak op basis van notities
In haar advies vreest de ondernemingsraad, het hoogste medezeggenschapsorgaan binnen de Rechtspraak, voor tunnelvisie. De verweking van bulkzaken met hoge productiesnelheid heeft vaak gevolgen voor de kwaliteit. Daarnaast moet de inloopkamer zaken behandelen waar de zitting al heeft plaatsgevonden maar waarin nog geen uitspraak is geweest. Daar moeten onervaren juridisch medewerkers een vonnis schrijven op basis van aantekeningen van de rechter, terwijl ze zelf niet bij de zitting zijn geweest en de partijen niet hebben gezien.
Online zittingen
De Raad voor de Rechtspraak zegt dat online zittingen een belangrijk onderdeel van het efficiënter werken van de inloopkamer zijn. De centrale ondernemingsraad vindt echter dat online zittingen onwenselijk zijn. Tijdens corona werden de online zittingen noodgedwongen ingevoerd, maar deze zijn nog niet geëvalueerd. De openbaarheid zou hierdoor ernstig worden beperkt en het aanzien van rechters zou afnemen.
Geldtekort en tekort aan rechters is het echte probleem
De rechtspraak kampt met een groot tekort van 150 miljoen euro. Daarnaast is er een tekort aan rechters. Eerdere pogingen om deze tekorten op te lossen hebben gefaald.
Demissionair minister Dekker, minister van Rechtsbescherming, beloofde twee jaar geleden 95 miljoen euro, onder voorwaarde dat de achterstanden binnen drie jaar weggewerkt zouden zijn. Volgens veel rechters was dat een onmogelijke eis.