Uit cijfers van de CANS (Commissie Actuele Nederlandse Suïcide Registratie) blijkt dat het aantal jongeren onder de 30 jaar dat door zelfdoding is overleden, 15 procent hoger ligt dan voorgaande jaren. Vooral onder jongeren tussen de 20 en 30 jaar is het aantal zelfdodingen flink toegenomen.
Stabiel
Het totale aantal zelfdodingen was de afgelopen jaren stabiel en lag rond de 1800 gevallen per jaar, zegt Renske Gilissen. Zij is hoofdonderzoeker bij 113 zelfmoordpreventie en voorzitten van CANS. “Maar onder jongeren is het aantal zelfdodingen vorig jaar toegenomen. In 2021 waren dat ruim 300 zelfmoorden meer, een toename van 15 procent. Vooral in de leeftijd tussen de 20 en 30 jaar, en vaak mannen.”
Normaliter halen we dit soort cijfers uit het CBS. Maar deze cijfers laten vaak lang op zich wachten. Hierdoor is in 2020 de CANS opgericht, omdat er zorgen waren over een mogelijke toename in suïcides tijdens de coronacrisis. “Wij wilden een actueler beeld,” zegt Gilissen.
Toch ziet Tanja Traag, hoofdsocioloog bij het CBS, nog geen duidelijk afwijkend patroon in het aantal zelfdodingen, maar de cijfers van het CBS zijn nog niet compleet. “Ik ben er iets voorzichtiger mee, want die aantallen fluctueren sowieso elk jaar.” Wel vindt ze het een signaal: “We weten dat met name jongvolwassenen geraakt worden door de coronamaatregelen, daarom monitoren wij het ook nauwgezet.”
Oorzaak corona?
Of de coronamaatregelen hebben bijgedragen aan de toename durft Gilissen ook niet met zekerheid te zeggen. “De precieze oorzaak weten we niet. We weten wel dat het zelden gaat om één oorzaak, maar dat het een opeenstapeling is van factoren. De maatregelen kunnen wel de druppel zijn geweest. In die leeftijdscategorie is een toekomstperspectief en de wereld ontdekken heel belangrijk. Dat zijn zaken die door de maatregelen in het geding komen.”
Taboe
Volgens Gilisse kan het helpen als bekende mensen over dit onderwerp spreken. Onlangs sprak en zong zanger Stromae over zijn burn-out, depressie en zelfmoordgedachten. “Het draagt bij aan het wegenemen van het taboe. Mensen durven er eerder over te praten of ernaar te vragen. Er is nog veel schaamte over dit onderwerp.”
Praten en je gevoelens uiten is dan ook een belangrijke manier om het aantal zelfdodingen omlaag te brengen. “Op elkaar letten, en vragen of iemand aan de dood denkt. Zeker in deze tijd is het belangrijk dat we naar elkaar omkijken.”
Kuipers van mening dat coronacrisis een rol speelde
Minister Kuipers van Volksgezondheid denkt dat de coronacrisis een rol heeft gespeeld. “Het heeft natuurlijk ook te maken met de herhaalde sluiting van het onderwijs en met het limiteren van de contactmogelijkheden in een fase van je leven dat contacten bij uitstek belangrijk zijn”, zei hij voor de ministerraad. Hij constateert, bijvoorbeeld in zijn eigen leven, dat er grote verschillen zijn in hoe de maatregelen worden beleefd. “Als je 62 bent zoals ik en je mag twee mensen thuis ontvangen, mijn vrouw en ik komen dan prima het weekend door. Maar ik merk aan mijn jongens dat het voor hen echt anders is.” De kwestie is besproken in het kabinet.