Onlangs werd door het Centraal Bureau voor de Statistiek al bekend gemaakt dat steeds minder mensen in het huwelijksbootje stappen en steeds meer mensen gaan samenwonen. Hierdoor zijn er aanzienlijk minder scheidingen. Heel fijn, maar het lijkt erop dat het probleem zich verplaatst. Steeds meer samenwoners die hun relatie beëindigen komen in de problemen en hebben juridische hulp nodig. Dit heeft vooral te maken met het feit dat veel samenwonende stellen hun zaken juridisch gezien niet goed hebben geregeld, vindt de vereniging Familie- en erfrecht Advocaten Scheidingsmediators (vFAS)
Niets vastgelegd
De voorzitter van de vFAS ziet dat samenwonenden minder snel gaan trouwen. “Ze leven meer informeel samen. Dus niet getrouwd, maar gedragen zich wel zo: ze kopen een huis, een auto, gaan gezamenlijk een bankrekening aan en krijgen kinderen.” Tijdens de relatie gaat dat goed, maar op het moment dat zij uit elkaar gaan ontstaan er toenemende problemen, ziet de vereniging. “Omdat er niets is geregeld en vastgelegd.”
Uit cijfers blijkt dat de kans op uit elkaar gaan groter is als je niet getrouwd bent. Juist dan kunnen de problemen groot zijn. Een derde tot de helft van alle samenwonenden gaat uiteindelijk scheiden.
Vrouw vaak meer de dupe
Bram Hogendoorn promoveerde deze maand op het thema ‘scheiding en ongelijkheid’. “Eigenlijk zien we dat vrouwen over de hele breedte gevolgen ervaren van scheiding. Hoog en lager opgeleid. Lager opgeleide vrouwen belanden vaker onder de armoedegrens”, zegt Hogendoorn. “Daarvan komt 58 procent onder de armoedegrens in het jaar van de scheiding.” Het zijn met name vrouwen met kinderen. “Hoogopgeleide vrouwen komen weliswaar minder vaak onder de armoedegrens, maar gaan wel het meest achteruit in hun inkomen. Zij hadden vaak een man die veel verdiende en gaven hun carrière (deels) op”, legt Hogendoorn uit.
“Mijn geld is ook jouw geld”
Veel stellen leven onder het motto “mijn geld is ook jouw geld”. Zolang mensen samen zijn werkt dat goed, maar op het moment dat je uit elkaar gaat kan dat voor grote problemen zorgen. Een voorbeeld van Lisanne. Zij was 24 toen zij bij haar vriend introk in zijn koophuis. Samen kregen zij twee dochters en besloten dat Lisanne thuis zou blijven om voor de kinderen te zorgen. Er waren trouwplannen, maar uiteindelijk is dat er nooit van gekomen. Toen haar partner haar verliet, besefte ze pas dat alles op zijn naam stond en zij nergens recht op had. Geen partneralimentatie, geen partnerpensioen, geen spaargeld en zelfs geen huis, want dat is van hem.
Helaas gebeurt dit maar al te vaak. Helemaal in de huidige huizenmarkt zit je dan echt met een gigantisch probleem dat veel mensen totaal niet hebben zien aankomen. Alexander Leutink, de voorzitter van de vFAS beaamt dit ook: “Ik zie veel gevallen van mensen die twintig jaar bij elkaar zijn en dan niet beseffen dat zij nergens recht op hebben. Bij het huwelijk is het heel duidelijk wat de regels zijn, hoe er wordt verdeeld, wat de rechten en wat de plichten zijn. Bij de samenlevers is dat niet zo.” Lieftink noemt een paar voorbeelden. “Als je samen een woning koopt, wie betaalt dan de lasten? Wie blijft er in de woning zitten? Als de een voor de kinderen zorgt en minder gaat werken, heeft de partner dan recht op pensioen? En op het opgebouwde vermogen?” Allemaal vragen waar doorgaans niet goed over nagedacht wordt, tot het moment van uit elkaar gaan.
Leuftink vindt de huidige wetgeving niet meer van deze tijd. Steeds meer mensen gaan samenwonen zonder te trouwen. “Huwelijksvermogensrecht was er om de zwakkere partij meer zekerheid te bieden, vooral mensen met kinderen. Nu minder mensen in huwelijk treden, is er een hele grote groep informeel samenlevers die niet beschermd wordt.” Volgens hem zou het een oplossing zijn als er alimentatierecht voor samenlevers of het recht op opgebouwd vermogen wordt ingevoerd. “Als je lange tijd samen bent geweest, kinderen hebt gekregen, dan zou je toch meer moeten naar gelijke kansen voor iedereen. In sommige landen is er al wetgeving voor samenlevers, zoals in Schotland.”
Juridische vragen?
Woon jij samen en gaan jullie uit elkaar? Dan is de kans groot dat je met flink wat vragen zit. Leg jouw situatie gerust eens voor aan onze juridische medewerkers. Zij geven je gratis juridisch advies waar je mee verder kan.